Terapia metodą PNF

Terapia metodą PNF

Co to jest PNF?

PNF-PROPRIOCEPTIVE NEUROMUSULAR FACILITATION czyli proprioceptywne torowanie (ułatwianie) nerwowo-mięśniowe. Jako koncepcja terapii powstała w 1946 r. w Kalifornii dzięki współpracy neurofizjologa – dr Hermana Kabata i fizjoterapeutki – Maggie Knott. Jest kompleksowym systemem neurofizjologicznym oddziałującym terapeutycznie. Opiera się na współczesnych osiągnięciach nauk medycznych.

Co stanowi o wyjątkowości i skuteczności tej metody?

PNF to szczególne ćwiczenia indywidualne z terapeutą, które do wspomagania ruchu wykorzystują zjawiska neurofizjologiczne. Charakterystyczne dla PNF jest:

  • wspomaganie ruchu bodźcami z wielu zmysłów (wzrok, słuch, dotyk, propriocepcja).
  • przeprowadzanie ćwiczeń przy wykorzystaniu wzorców ruchowych, predefiniowanych w mózgu, które koordynują pracę całych łańcuchów mięśniowo-powięziowych w różnych funkcjonalnych czynnościach ruchowych.
  • wykorzystanie neurofizjologicznych odruchów kontrolujących napięcie grup mięśni, które pracują przeciwko sobie lub współpracują ze sobą (tzw. agonistów, antagonistów i synergistów).

Dzięki wykorzystaniu wrażeń słuchowych, wzrokowych, dotykowych, odczuć ułożenia ciała, kompresji, trakcji i oporu (bodźce proprioceptywne) osoba ćwicząca odzyskuje wzorzec prawidłowego ruchu, który następnie może utrwalać pracując przeciwko oporowi.

Ćwiczenie zgodne z predefiniowanymi wzorcami ruchowymi ułatwiają przypomnienie ośrodkom ruchowym w mózgu jak użyć mięśni, które są oszczędzane wskutek urazu, operacji, bądź utraciły swoją siłę w wyniku uszkodzenia neurologicznego. Przy maksymalnym oporze stawianym pracującej taśmie organizm próbuje uruchomić wszystkie jej elementy, dzięki czemu te, które zostały wyłączone z działania zaczynają również pracować. Z kolei praca wykorzystująca odruchy pozwala odzyskać prawidłowe napięcie osłabionych bądź nadmiernie napiętych grup mięśniowych.

PNF bazuje na naturalnych ruchach człowiekaprzebiegających trójpłaszczyznowo, zbliżonych do aktywności dnia codziennego dzięki czemu jest możliwość zaktywizowania jak największej ilości mięśni danego łańcucha mięśniowego.
PNF wiele uwagi poświęca także kontroli motorycznej pacjenta, czyli interakcjom między stabilnością i mobilnością jego ciała, ze szczególnym uwzględnieniem pracy ekscentrycznej mięśni (mięśnie wydłużają się w skutek wewnętrznego oporu jednoczesnie utrzymują stałe napięcie) w warunkach grawitacji.

Wyjątkowe znaczenie w koncepcji PNF ma opór manualny. Jego podstawową funkcją jest przekazanie pacjentowi dokładnej informacji na temat kierunku, szybkości i kolejności wykonywanego terapeutycznego ruchu. Opór jest modyfikowany stosownie do celów terapii i możliwości motorycznych ćwiczącego i nawet podczas jednego ruchu może ulegać zmianom w poszczególnych jego zakresach, najczęściej jest to tzw. opór prowadzący lub kierunkowy. Opór manualny jest jak manualna skrzynia biegów…można dowolnie modyfikować biegi w zalezności od ruchu drogowego, a w przypadku terapii opór, który jest modyfikowany względem ruchu wykonywanego przez pacjenta. Opór przykładany przez terapeutę w odróżnieniu do innych urządzeń utrudniających wykonanie ćwiczenia jest lepszy ze wzglęgu na stałą kontrolę i możliwość zmiany siły przykładanego oporu.

Jak wygląda terapia?

Pacjent kontra terapeuta, PNF to praca indywidualna, fizjoterapeuta jest w pełni skoncentrowany na pacjencie i terapii.
W ćwiczeniach stosuje się kolejno sekwencje, których zadaniem jest nauczenie danego ruchu. Pierwsza z nich „Poczuj ruch” informuje o danym ruchu, opisuje go i wyjaśnia. Terapeuta biernie prowadzi ruch. Kolejny etap to „wykonaj ruch ze mną”- pacjent z udziałem terapeuty wykonuje prawidłową czynność. Część głowna to wykonanie ruchu samodzielnie przez pacjenta, zadaniem terapeuty jest korekcja tej czynności i przyłożenie oporu, który ma na celu efektywniejsze wykonanie ćwiczenia.

W trakcie terapii wyznacza się cele długoterminowe i wyznacza kroki wiodące do ich osiągnięcia. Poszczególne zajęcia podporządkowuje się celom krótkoterminowym będącym kolejnymi małymi i stosunkowo łatwymi krokami do zdobycia trudnego celu. Pokonywanie małych przeszkód przynosi pacjentowi satysfakcję, zwiększając motywację do ćwiczeń, przy czym łatwo jest monitorować efekty leczenia.

Terapeuta wykorzystuje w pracy z pacjentem w pierwszej kolejności jego silne i zdrowe części ciała. Kieruje terapię tak, żeby odbyła się w sposób możliwie niebolesny, choć wymagający wysiłku.

Ćwiczenia podstawowe indywidualnie dostosowane do pacjenta mogą zostać wzbogacone o ćwiczenia samoobsługi z wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku oraz usprawnianie w okolicznościach, które pacjent uznał za trudne czy też niemożliwe do wykonania.

Jaki jest cel terapii PNF?

Terapia ma za podstawowy cel przywrócenie naturalnych, zdrowych biomechanicznie wzorców ruchowych, co usprawnia czynności ruchowe i zapobiega urazom. Cele szczegółowe to:

  • Poprawa koordynacji nerwowo-mięśniowej w czynnościach ruchowych i postawie (chód, bieg, klękanie, wstawanie, siedzenie, stanie);
  • Hamowanie patologicznych wzorców ruchowych;
  • Wyrównanie napięcia mięśniowego;
  • Wzmocnienie siły mięśniowej;
  • Rozciągnięcie przykurczonych mięśni;

Kto skorzysta na terapii metodą PNF?

Osoby, które najbardziej skorzystają na terapii tą metodą, to pacjenci z następującymi stanami neurologicznymi i ortopedycznymi:

  • udary mózgu,
  • urazy rdzenia kręgowego;
  • urazy czaszkowo-mózgowe,
  • rekonstrukcje więzadeł,
  • endoprotezy biodra lub kolana,
  • operacje kręgosłupa
  • złamania kości, skręcenia i zwichnięcia stawów;
  • SM – stwardnienie rozsiane,
  • SLA – stwardnienie zanikowe boczne,
  • choroba Parkinsona,
  • choroby móżdżku,
  • skoliozy,
  • dystrofie mięśniowe,
  • polineuropatie;
  • wady postawy

Wspomagająco można ją również wykorzystać w osłabieniu mięśni z powodu dyskopatii i stenozy

Z powodzeniem wykorzystywana również dla dzieci z:

  • MPDZ – mózgowym porażeniem dziecięcym,
  • rdzeniowym zanikiem mięśni,
  • przepukliną oponowo – rdzeniową,
  • zespołem Downa,
  • wszelkimi jednostkami związanymi z uszkodzeniami funkcji centralnego układu nerwowego oraz z zaburzeniami wieku rozwojowego

W jakich sytuacjach nie należy podejmować ćwiczeń metodą PNF?

Praca metodą PNF, szczególnie z maksymalnymi oporami nie jest wskazana w takich stanach jak:

  • Gorączka
  • Wszelkie stany zapalne (RZS w okresie zaostrzenia choroby)
  • Choroby o podłożu bakteryjnym, wirusowym i pasożytniczym
  • Nowotwory
  • Skłonność do krwotoków
  • Hemofilia
  • Skaza naczyniowa
  • Nadciśnienie (niewyrównane farmakologicznie)
  • Menstruacja (3-4 pierwsze dni)

Przypadek z naszej praktyki

Pacjentka z zespołem Millera-Fishera: zaburzenia równowagi, osłabienie niektórych grup mięśniowych powodujące znaczne trudności uniemożliwiające skłon w przód, klękanie, kładzenie się, chodzenie, granie na instrumencie. Ćwiczenia metodą PNF połączone z prostymi ćwiczeniami domowymi znacznie poprawiły stan pacjentki umożliwiając jej samodzielne funkcjonowanie.

Cellulit i jak z nim walczyć

Cellulit i jak z nim walczyć

Co to jest cellulit?

Cellulit potocznie nazywany jest skórką pomarańczową – gdyż skóra, pełna nieco wystających okrągłych guzków przypomina swą fakturą skórkę pomarańczy.

Jest to miejscowe nagromadzenie tłuszczu, wody oraz produktów przemiany materii w tkance tłuszczowej. Guzki i nierówności na skórze pojawiają się wtedy, gdy w okalającej komórki tłuszczowe tkance łącznej brakuje już miejsca, więc komórki tłuszczowe przerastają poza nią tworząc kalafiorowa te zgrubienia. Im cieńsza skóra, tym zgrubienia pod nią są bardziej widoczne. Zazwyczaj pierwotną przyczyną powstania cellulitu są zaburzenia krążenia krwi i chłonki, inaczej zwanej limfą. Powody tych zaburzeń są różne: nieprawidłowa dieta, brak wysiłku fizycznego, który pobudza krążenie i przemianę materii, nadmierne napięcie okolicznej tkanki łącznej i tkanki łącznej w okolicach odpływów, genetyczny niedorozwój naczyń limfatycznych prowadzący do obrzęku limfatycznego, zaburzenia hormonalne. Zatem cellulit nie zawsze wiąże się z otyłością. Nawet u osób bardzo szczupłych, ale mających nadmiernie napiętą powięź może wystąpić efekt „skórki pomarańczowej”.

Jak zatem z nim walczyć?

Rodzaje cellulitu

Cellulit wodny, występujący w związku ze zaburzeniami hormonalnymi u kobiet od okresu dojrzewania. W drugiej fazie cyklu miesiączkowego organizm kobiety odkłada m.in. w skórze zapasy tłuszczu i wody, aby przygotować się na przyjęcie dziecka. Wraz z miesiączką nadmiar jest wydalany. Nieprawidłowości w działaniu hormonów mogą zakłócić wydalanie zapasów, co prowadzi to do powstania cellulitu wodnego. Pracę w kierunku stabilizacji hormonalnej można wspomóc zabiegami drenażu limfatycznego, które świetnie odprowadzają płyny, pobudzając układ limfatyczny.

Cellulit lipidowy – nadmiar tłuszczu w organizmie powoduje odkładanie się zbyt dużej jego ilości z adipocytach (komórkach tłuszczowych). Likwidacja nadmiaru wymaga odpowiedniej diety i ruchu. Fizjoterapeuta zbada Twój układ ruchu i podpowie jak zacząć się ruszać, aby nie zrobić sobie krzywdy.

Jak walczyć z cellulitem w różnych stadiach rozwoju?

I stadium. Oznaki charakterystycznych nierówności nie są widoczne bez wykonania testu uszczypnięcia ( ściśnięcie skóry między płasko ułożonym kciukiem a palcem wskazującym). W przestrzeniach między komórkami gromadzą się płyny, tworzy się niewielki obrzęk. Na tym etapie warto:

  • dokonać zmian w diecie, które zmniejszą gromadzenie się wody
  • przez umiarkowany aerobowy wysiłek fizyczny (rower, spacery, bieganie, orbitrek) poprawić odprowadzanie płynów i
  • pobudzić ukrwienie
  • sprawdzić u fizjoterapeuty, czy w rejonie biodra, brzucha lub szyi węzły chłonne nie są uciśnięte przez okoliczne zbyt napięte tkanki, co może powodować zaburzenia odpływu.
  • Jeżeli występuje ucisk – poddać się terapii manualnej tkanek miękkich u wykwalifikowanego fizjoterapeuty w miejscach zaburzeń odpływu oraz terapii powięzi w miejscach występowania cellulitu
  • Nauczyć się od fizjoterapeuty odpowiednich ćwiczeń rozciągających utrwalających zabiegi manualne
    poddać się zabiegowi drenażu limfatycznego, który pobudza pracę naczyń limfatycznych, przyspieszając odprowadzanie chłonki jeszcze kilka godzin po zabiegu. Zabieg powinien być wykonany przez fizjoterapeutę po odpowiednim szkoleniu, aby był skuteczny
  • zwrócić uwagę na ubrania: zbyt obcisłe mogą powodować zaburzenia krążenia limfy, gdyż naczynia limfatyczne położone są bardzo płytko w skórze.

II stadium

Nierówności są widoczne bez wykonywania testu uszczypnięcia.

Wszystkie powyższe zabiegi są równie istotne dla przywrócenia prawidłowego funkcjonowania i wyglądu skóry. Do tego warto:

wykonywać masaże szorstką szczotką lub rękawicą, która pobudzi ukrwienie
poddać się serii zabiegów bańką chińską, która wytwarzając podciśnienie rozluźni powięź wygładzając nierówności i pobudzając krążenie w miejscu zabiegu
czynienia z drugim stadium cellulitu.

III stadium

Nierówności są bardzo widoczne i zazwyczaj towarzyszy im ból.

Jeżeli nie udaje się zwalczyć cellulitu przy pomocy samodzielnej lub wspomaganej przez dietetyka zmiany diety, wysiłku fizycznego i odpowiedniego masażu limfatycznego i powięziowego wykonywanego przez znającego się na rzeczy fizjoterapeutę, należy wykonać pogłębioną diagnostykę zaburzeń naczyniowych i hormonalnych. Angiolog i endokrynolog to specjaliści, do których można się udać w pierwszej kolejności.

Stabilizacja Spiralna

Stabilizacja Spiralna

Jak uniknąć operacji kręgosłupa w przypadku zaawansowanej dyskopatii?

Poważne objawy bólu kręgosłupa, promieniowanie bólu do rąk i nóg, drętwienie i utrata siły często okazują się być objawami choroby krążka międzykręgowego. Dyskopatia, której objawy zwane są również rwą kulszową, rwą ramienną, korzonkami, postrzałem jest coraz częstsza wśród osób prowadzących głównie siedzący tryb życia. Trafiają one do neurologa lub ortopedy, dostają skierowanie na badanie rezonansem magnetycznym, który pokazuje wypukliny (ang. buldging) i przepukliny krążka miedzykręgowego (zwane fachowo ekstruzją lub w dalszym etapie sekwestracją).

Wydaje się, że jedynym rozwiązaniem jest operacja usunięcia wystającego fragmentu krążka międzykręgowego, która zlikwiduje ucisk na nerwy. Dobrze jeśli operacja się uda bez powikłań i jest skuteczna. Często jednak po jakimś czasie pojawiają się podobne objawy z tego samego lub innego segmentu.

Czy można sobie poradzić z zaawansowaną dyskopatią bez operacji? Doświadczenie wielu pacjentów i terapeutów z metodą dr Smiska, zwaną Stabilizacją Spiralną uczy, że w większości przypadków, jest to możliwe!

Co to jest Stabilizacja Spiralna?

Metoda SM-SYSTEM inaczej zwana stabilizacją spiralną to nowatorska metoda pracy z układem ruchu. Została ona opracowana przez specjalistę w zakresie terapii manualnej i ortopedii dr R. Šmiska z Pragi, który jest uczniem prof. Lewita. Leczenia i profilaktyka SM-System zyskuje coraz większą popularność w Czechach oraz krajach Europy Zachodniej. W Niemczech terapia Stabilizacji Spiralnej została uznana przez publiczny system opieki zdrowotnej, który pokrywa zarówno koszty leczenia jak i profilaktyki z wykorzystaniem tego systemu rehabilitacji.

Naturalna stabilizacja ruchu

W efekcie pracy tą metodą uzyskuje się przywrócenie naturalnej stabilizacji w ruchu, którą tracimy w wyniku siedzącego trybu życia.

Pozycje statyczne np. pozycja siedząca, wymagają ciągłej pracy pionowych łańcuchów mięśniowo-powięziowych, do których należą m.in. mięśnie przykręgosłupowe. Każda osoba, której praca wymaga długotrwałego siedzenia doświadcza nadmiernego napięcia tych mięśni oraz jego konsekwencji, którymi są przeciążenia stawów i dyskopatie.

Prawidłowy ruch powoduje uruchomienie innych łańcuchów mięśniowo-powięziowych, które jak spirale otaczają całe ciało. Praca tych łańcuchów wytwarza siłę oddalającą od siebie kręgi i powierzchnie stawowe, przez co znacznie zmniejsza się nacisk na krążki międzykręgowe (popularnie zwane dyskami) i na chrząstkę stawową.

Czy i w jaki sposób uzupełniać niedobory magnezu?

Czy i w jaki sposób uzupełniać niedobory magnezu?

Bolesne skurcze mięśni. Przemęczenie. Depresja. A może to…niedobór magnezu?

Magnez jest niezbędny w produkcji ponad 300 enzymów, bierze udział w reakcjach odpornościowych, w rozkurczu mięśnia, w budowie kości. Chroni także organizm przed miażdżycą, cukrzycą i reakcjami alergicznymi. Ta bardzo ogólna, krótka lista pokazuje jak ważna jest jego obecność w organizmie dla zdrowia i dobrego samopoczucia.

Czy w Twoim organizmie jest go dostatecznie dużo?…

Niektóre objawy niedoboru magnezu:

Badania wskazują, że coraz więcej osób w krajach cywilizowanych ma niedobory magnezu. Wynika to m.in. z użycia pestycydów, które zmniejszają ilość magnezu w glebach, ze stresów, długotrwałego odchudzania, spożywania alkoholu lub zbyt dużej ilości wapnia i błonnika w diecie.

Jego niedobór w organizmie może powodować:

  • długotrwałe przemęczenie, osłabienie,
  • zaburzenia koncentracji i uwagi,
  • zwiększenie podatności na stres,
  • drżenie i mrowienie rąk,
  • nadpobudliwość psychoruchowa,
  • stany lękowe, depresja,
  • nierównomierne bicie serca, kołatanie serca,
  • skurcze mięśniowe
  • bóle głowy

I wiele innych objawów włącznie z osteoporozą. Co zrobić jeśli trapią Cię takie objawy? Oczywiście uzupełniać, ale… ważne w jaki sposób!

Jak uzupełniać poziom magnezu

Warto zatem uzupełniać poziom magnezu we krwi. Niestety przyswajanie z przewodu pokarmowego napotyka wiele trudności w związku z ograniczeniami jego wchłaniania zależnymi od diety, infekcji czy też sposobu przetworzenia żywności. Często nawet przyjmując suplementy trudno o odpowiednią dawkę z organizmie, gdyż część osób z powodu alergii lub nietolerancji ma osłabione wchłanianie tego pierwiastka drogą jelitową.

W sytuacjach niedoboru Mg oprócz suplementów mogą pomóc kąpiele magnezowe, moczenie nóg w chlorku magnezu lub oliwka magnezowa, gdyż wchłanianie przez skórę jest ułatwione w stosunku do wchłaniania z przewodu pokarmowego. Poniżej przepis jak przygotować oliwkę magnezową samodzielnie w domu. Przydaje się bardzo:

po treningu (najlepiej spryskać nią skórę w przetrenowanych miejscach i wykonać masaż)
gdy złapią bolesne skurcze.
na co dzień jako naturalny, bezzapachowy dezodorant, bo działa antyseptycznie i przeciwzapalnie.

PRZEPIS NA OLIWKĘ MAGNEZOWĄ

• 100 g MgCl2*6H2O

• 200 ml wody destylowanej

Wodę należy podgrzać w czystym garnku, następnie wymieszać z chlorkiem magnezu łyżką plastikową bądź drewnianą. Po ostudzeniu najlepiej przelać do czystej butelki z rozpylaczem i gotowe. Butelkę z rozpylaczem można kupić w drogerii.

I gdzie tu oliwka? Otóż po rozpuszczeniu chlorek magnezu nadaje wodzie lekkiego poślizgu, który umożliwia nawet masaż.

Chlorek magnezu sześciowodny (MgCl2*6H2O) CZDA (czysty do analiz) można kupić za pośrednictwem Internetu. Woda destylowana jest dostępna na każdej stacji benzynowej.

Uwaga!

Powyższe stężenie (1:2) można regulować, niektórzy stosują nawet 1:1, ale na początek takie stężenie może być nieprzyjemne dla wrażliwej skóry, więc można wypróbować także 1:3.

Lepiej nie aplikować na uszkodzenia skóry, rany i miejsca depilacji czy goleniu: oliwka może spowodować silne pieczenie.

Konieczna jest także ostrożność w przypadku chorób tarczycy (należy zamienić chlorek magnezu na siarczan magnezu) oraz chorób nerek (brak wydalania może doprowadzić do przedawkowania) – przed stosowaniem w tych sytuacjach najlepiej poradzić się lekarza obeznanego z suplementami.

Przepis przygotowany w oparciu o stronę Akademii Witalności.

Doznałeś kontuzji – co robić?

Doznałeś kontuzji – co robić?

Jeżeli nie uda Ci się uniknąć kontuzji nie trać głowy. Uraz to nie koniec świata, możesz sobie pomóc od początku stosując się do algorytmu

RICE

Algorytm, który zamyka się w angielskim słowie oznaczającym ryż, jest obecnie najbardziej znanym sposobem postępowania w przypadku urazu, chociaż próbuje się tworzyć inne wersje np. DRICE, RICER, POLICE itp. Co oznaczają tajemnicze litery?

R – Rest – odpoczynek.

W zależności od rodzaju uszkodzenia oznacza unieruchomienie (np. złamanie), odciążenie i ograniczenie zakresu ruchu (np. naderwanie ścięgna), lub tylko ograniczenie obciążeń z delikatnym ruchem w pełnym zakresie (np. w przypadku bólu po stłuczeniu).

I – Ice – schłodzenie

Zmniejsza ból i ogranicza obrzęk przez wywołanie skurczu naczyń. Czas schładzania nie powinien przekraczać 20 minut w ciągu każdej godziny, aby nie doszło do niedokrwienia. Częste schładzanie ma sens w pierwszych 24-48 godzinach po urazie, potem nie jest zalecane, gdyż może spowalniać gojenie. Można użyć okładu żelowego dostępnego w aptekach, a trzymanego stale w zamrażarce lub np. paczki groszku z zamrażarki. Należy owinąć je ręcznikiem lub zastosować przez ubranie, aby nie doszło do odmrożenia skóry.

C – Compression – ucisk

Ogranicza tworzenie się obrzęku. Nie może być zbyt mocny, żeby nie prowokował niedokrwienia. Można użyć np. bandaża elastycznego, przy czym ucisk powinien stopniowo zmniejszać się w kierunku serca.

E – Elevation – uniesienie.

Uniesienie uszkodzonej części ciała powyżej poziomu serca zmniejsza obrzęk, przez grawitacyjne wspomaganie żylnego odpływu krwi.

UWAGA! Jeżeli mamy podejrzenie, że doszło do poważnego uszkodzenia (np. podejrzenie złamania, uszkodzenia większego naczynia, rany wymagające szycia, uraz głowy) trzeba jak najszybciej odesłać do diagnostyki specjalistycznej (SOR – szpitalny oddział ratunkowy).